Stamceltherapie werd voor het eerst toegepast bij MS in 1999 door Mark Freedman en Harry Atkins aan de universiteit van Ottawa. Eerst worden stamcellen uit het bloed van de patiënt gehaald. Daarna ondergaat deze gedurende tien dagen chemotherapie, waarbij een mix van giftige stoffen de immuuncellen vernietigt die MS veroorzaken. Daarna worden de stamcellen van de patiënt weer naar zijn lichaam getransplanteerd. De behandeling, aHSCT genoemd, was succesvol: 35% van de patiënten ervoer grote verbeteringen.
Toch is er kritiek op de behandeling, omdat de studies die ernaar gedaan zijn slechts kleine groepen patiënten onderzochten en geen controlegroepen bevatten. Bovendien is de behandeling gevaarlijk: ongeveer 2% van de patiënten overlijdt. Het herstel is lang en pijnlijk, met geheugenproblemen en misselijkheid door de chemotherapie. De bijwerkingen kunnen levenslang effect hebben, zoals onvruchtbaarheid.
Het is nog niet geheel duidelijk waarom de behandeling succesvol is. Bij MS wordt de beschermende laag om de neuronen, myeline, vernietigd. Daardoor gaan ze veel sneller kapot door ontstekingen. De stamcellen zorgen er in eerste instantie voor dat de patiënten beschermd zijn tegen ontstekingen. Het is echter waarschijnlijk dat de behandeling in sommige gevallen ook zorgt voor het ontstaan van nieuwe myeline.
Neurologen zijn verdeeld over het gebruik van aHSCT. Sommigen raden het aan bij patiënten waarbij geen enkele andere behandeling effect heeft. Anderen weigeren aHSCT toe te passen, totdat het succes bewezen is in grootschalige klinische trials. Tot nu toe is er echter geen budget gevonden voor grotere trials. Er wordt wel gewerkt aan onderzoek naar een andere behandeling, waarbij een ander type stamcellen wordt gebruikt. Omdat er nog geen effectieve behandeling beschikbaar is voor alle patiënten, ontstaat het gevaar dat privéklinieken stamcelbehandeling gaan uitvoeren, terwijl ze daarvoor geen vergunning hebben.
In ieder geval tonen stamcellen veel potentieel bij het behandelen van MS, maar het definitieve antwoord is nog niet gevonden.
Jennifer Molson had ernstige multiple sclerose, totdat stamceltherapie heeft geleid tot herstel. Ze werkt nu in het Ottawa ziekenhuis waar ze werd behandeld.
Naar een artikel in Nature: http://www.nature.com/nature/journal/v540/n7631_supp/full/540S11a.html
